Focus op het kind in armoede

  1. Problematiserende frame: Het Onschuldige Slachtoffer
  2. Problematiserende frame: Het Blok aan het Been
  3. Counterframe: De Kiem
  4. Counterframe: Gulliver en de Lilliputters
  5. Counterframe: De Harde Leerschool

Achterliggende redenering
Het jonge kind als symbool van de volmaakte onschuld is een slachtoffer. Het kind is niet verantwoordelijk voor de armoede waarin het vertoeft en is niet in staat om voor zichzelf te zorgen. Dat is de verantwoordelijkheid van de samenleving.

Verschijningsvormen
Het is een dominant gebruikte frame in de beeldvorming rond kinderarmoede, denk maar aan foto’s en afbeeldingen van kinderen die in armoedige omstandigheden leven.

Evaluatie
Deze beelden benadrukken het slachtofferschap. Dit is een passieve benadering, want slachtoffers zijn hulpeloze en zwakke wezens die nood hebben aan hulp van buitenaf. De ‘arme’ is geen gelijkwaardige partner, maar is ‘afhankelijk’ van de hulpverlener.

Achterliggende redenering
Kinderen die opgroeien in armoede staan verzwakt in de samenleving. De situatie heeft een beslissende en nadelige invloed op hun verdere levensloop. Ze hebben als volwassene meer kans om een zwakke gezondheid te hebben of werkloos te zijn. Hierdoor worden de betrokken kinderen een last en een kost voor de samenleving.

Verschijningsvormen
Dit frame vertrekt van het onschuldig slachtoffer, maar de noodzaak om op te treden berust niet op sympathie of medelijden: er moet worden ingegrepen om erger (bijvoorbeeld: criminaliteit, werkloosheid, …) te voorkomen.

Evaluatie
Het benadrukken van de gevolgen van kinderarmoede op langere termijn (gaande van vandalisme tot werkloosheid en criminaliteit) heeft een mobiliserend potentieel: er moet nu ingegrepen worden om later erger te voorkomen. Het probleem is dat een dergelijk argument op angstgevoelens inspeelt. Kinderen zijn als het ware ‘tikkende tijdbommen’ die de maatschappij en zichzelf veel schade kunnen berokkenen.

Achterliggende redenering
Het kind in armoede is niet zozeer meelijwekkend, maar zit boordevol pit. Deze frame wijst erop dat het loont te investeren in kinderen in armoede. Ze beschikken namelijk over alle eigenschappen om op te groeien tot volwassenen met potentie, en verschillen in dat opzicht in niets van andere kinderen. Armoede is geen kenmerk van het kind, maar van de (fysieke, materiële én de sociale) omgeving.

Verschijningsvormen
De Kiem kijkt naar het potentiële, het bloeien, de mogelijkheden, de kansen, het potentieel van een kind. Deze frame benadrukt de sociale en economische voordelen van de strijd tegen kinderarmoede.

Evaluatie
Het passieve slachtoffer verdwijnt naar de achtergrond. Het kind wordt beschouwd als een persoon met mogelijkheden en levenslust. Er wordt ook rekening gehouden met de omgeving waarin het kind opgroeit. Er wordt erkend dat ook ouders te lijden hebben onder de beperkingen van de omgeving.

Achterliggende redenering
Dit frame bekijkt de relaties tussen zij die armoede bestrijden. Armoede is een complex fenomeen. Samenwerking telt, in deze metafoor is het armoede die bestreden moet worden, niet de ‘arme’. Armen zelf zijn een belangrijke partner van instanties, vrijwilligers én professionals die het met vereende krachten opnemen tegen armoede.

Verschijningsvormen
Samenwerking staat centraal. Participatie van kinderen én hun ouders is hierbij van belang. Wensen, noden en gevoelens van kinderen én hun ouders moeten een plaats krijgen.

Evaluatie
Dit frame heeft een emancipatorisch potentieel .Het kind (en diens ouder(s)) is een actief personage dat kan en wil deelnemen aan de strijd tegen de armoede waarin het vertoeft. Samen met organisaties en instellingen, die soms elkaar in realiteit beconcurreren in plaats van samen te werken.

Achterliggende redenering
Het leven van armoede is een manier om kennis, vaardigheden, levenservaring en levenswijsheid op te doen. Opgroeien in armoede is geen lachertje, maar een leerproces. Buitenstaanders kunnen nooit helemaal weten wat het voelt ‘arm’ te zijn in een samenleving. Om armoede te bestrijden zijn niet enkel professionele experts nodig, maar ook ervaringsdeskundigen in de armoede.

Verschijningsvormen
Centraal staat het perspectief en de getuigenissen van personen die in armoede leven. Personen die mensen in armoede stigmatiseren worden bekritiseerd. Vanuit deze frame wordt vaak gewerkt met personen die onderaan op de sociale ladder zijn begonnen en daarna bijzonder succesvol zijn geworden.

Evaluatie
Dit frame suggereert dat armoede niet louter problematisch is, omdat de personen die in armoede leven (of dit leven kenden) een bron van kennis, expertise en levenswijsheid zijn. Tegelijkertijd is de keerzijde van dit frame de mogelijke perceptie dat wie niet uit de armoede geraakt aan doorzettingsvermogen ontbreekt.