Theory of Change (TOC)

Wat is een theory of change?

Theory of change (TOC) is een evaluatiemethode waarbij de acties worden bekeken in relatie tot de doelen. Met de werkvorm wordt de relatie tussen doelen en acties blootgelegd en geëxpliciteerd.

Wanneer doelen niet of onvoldoende bereikt worden dan kan de TOC een manier zijn om de relatie tussen doelen en acties onder de loep te nemen. Misschien liggen doel en actie te ver uiteen en moeten er meer of andere tussendoelen geformuleerd worden en/of versterkende acties worden opgezet.

Het gebruik van TOC leidt in de praktijk tot het formuleren van meer en/of juistere tussendoelen (en bijhorende acties) wat de effectiviteit van de Brede School tegemoet komt en dus ook bijdraagt tot de motivatie van partners.

TOC als evaluatie-instrument

Een TOC is een krachtig evaluatie-instrument. Een TOC zorgt ervoor dat er kritisch nagedacht wordt over de gewenste resultaten van de Brede School, de activiteiten en strategieën die opgezet worden, de veronderstellingen en vooronderstellingen die iedereen heeft.

De fundamentele component van een TOC is een diagram dat aangeeft:

  • wat de gewenste uitkomst is van de Brede School.
  • wat de ‘weg van verandering’ is (met tussentijdse uitkomsten die op zich een voorwaarde zijn voor latere uitkomsten).
  • wat de meetbare indicatoren van succes zijn.

In een TOC maak je expliciet welke relaties er zijn tussen uitkomsten op korte en op lange termijn. Bij elke stap in het proces stel je volgende vragen 2:

  • Waarom denk je dat een bepaalde voorwaarde, of bepaalde uitkomst op korte termijn, nodig is om een volgende uitkomst te bereiken?
  • Zijn er barrières voor het bereiken van bepaalde uitkomsten, waarmee rekening moet worden gehouden in de planning?

Het voordeel van een TOC

Een TOC heeft verschillende voordelen:

  • Het is een collaboratief en transparant proces. De TOC moedigt samenwerking tussen stakeholders aan omdat het kader samen ontwikkeld wordt. De TOC zorgt er ook voor dat stakeholders hun eigen veronderstellingen en verwachtingen gaan expliciteren. Deze transparantie komt de gedragenheid van de Brede School ten goede.
  • De methodiek is Logisch, praktisch en specifiek. TOC helpt het bredeschoolnetwerk om een logisch pad naar verandering samen te stellen. Het veranderingstraject is realistisch en specifiek over de te bereiken uitkomsten: het is duidelijk waar je je bevindt, waar je naartoe wil en hoe je het doel zal bereiken.
  • Het zorgt voor afstemming van doelen en activiteiten. Door het programma en activiteiten in kaart te brengen, wordt het duidelijk welke activiteiten effectief zijn om bepaalde doelen te bereiken.
  • Het kan ook dienen als evaluatieraamwerk. Door het expliciteren van verschillende stappen, kan de Brede School beter geëvalueerd en bijgestuurd worden.

Voorbeelden

Meer weten?

Theory of Change: Deze organisatie is een non-profitorganisatie die het gebruik van de Theory of Change ondersteunt. Op de website vind je een (voorlopig) gratis pakket om zelf digitaal je Theory of Change samen te stellen.